Beton Onarma için esas bozulmanın asıl unsurunu tespit ederek uzun dönemli yapısal bütünlüğü ve korumayı elde etmek için doğru ürünleri kullanmada tamirat stratejileri geliştirir.

Beton Onarma

Bunlar, projesi olmayan, zemin sorunu çözülmemiş yapılarda ortaya gelirler ve çok tehlikelidirler; beton dökümü ve döküm koşulları ile ilgileri yoktur.

Bu hallerde kesinlikle yetki sahibi mercilere (mühendislik bürosu, üniversite vb) müracat edilmelidir. Yapı doğru projelendirildiği ve ekstrem yükleme olmadığı hallerde bu türlü bir problem yaşanmaz.

Bu tip çatlaklar, betonarme personel içerisinde çekme gerilmelerine dik yönde meydana gelir. Basit bir kirişin genişlik ortasında meydana gelen yahut bir konsol mesnetin üstünde görülebilen çatlaklar bu tiptendir.

Uygulama Kökenli Çatlaklar

Bu tip çatlaklar taze yahut yaşlanmış betonlarda görülür.

Taze Beton Çatlakları

Taze beton çatlakları, betonun kalıba yerleştirilmesini izleyen ilk 30 dakika ile 5 saat arasında, genellikle mefruşat gibi geniş yüzeye uygulanan betonlarda görülür. Bu çatlaklar, 10 cm ‘ye ulaşan derinlikte ve birkaç cm ‘den başlayarak, 2 m’ye varan uzunluklar olur. Derin ve uzun çatlaklar betonun mukavemeti ve dayanıklılığı yönünden epey zararlı olur.

Beton Oturma Çatlakları

Bu çatlaklar, yeni dökük, pas payı bırakılmamış, kürü uygulanmamış, gereğinden çok su ile karılmış betonlarda, boşluklu betonarme elemanlarda, donatının çok olduğu bölgelerde ve betonun elverişli yerleştirilmediği hallerde, üst yüzeye yakın donatıların derhal üstünde oluşurlar.

Taze betonda büyük agrega taneleri dibe doğru çökerken, çimento partiküllerini içeren su yüzeye menfaat.

Yüzeye yakın kiriş ve mefruşat donatıları bu yer değişimine karşı koyar ve taze beton bu bölgelerde tam manasıyla oturamaz. Oturmasını yapamayan beton demir süresince çatlar. Döşemeler ince olduğu için oturma azdır, pek çatlama görülmez.

Kirişler daha derin olduğu için oturma çok olur ve demirlerin haritası beton yüzeyine menfaat, çatlaklar donatıların konumunu belli eder. Betonun suyu arttıkça oturma artar.

Beton iyi yerleştirilmez, sıkılanmaz, vibrasyon uygulanmazsa oturma gene artar. Bu çatlakları önlemenin yolu normal kıvamda (-12 cm çökme) beton kullanıp, yüksek kıvamlı ekstrem sulu betonlardan çekinmek ve betona iyi vibrasyon uygulamaktır.

Plastik Rötre (Büzülme) Çatlakları

Bu tip çatlaklar, bilhassa sıcak, kuru, rüzgarlı günlerde dökümü uygulanan betonlarda (mefruşat, yer, yol, pist betonları) görülen; gelişigüzel dağılmış, türlü boylarda ve genişliklerdeki çatlaklardır.

Genelde çatlak genişliği 1 mm’ den azdır ve yüzeyseldir, derine gitmez, yapı güvenliği yönünden tehlikesi yoktur.

Döşeme betonu dökülünce üst yüzeyindeki su buharlaşmaya başlar, betonu terk ederek havaya karışır, bu suyun yerine betonun bünyesindeki su yukarı, üst yüze doğru gelir (kusulan su). Buharlaşma sürati, su kusma süratinden yüksekse betonun yüzeyi kurumaya, nedeniyle büzülmeye ve çatlamaya başlar.

Aynı çatlaklar, yeni dökülen betonun altındaki eski, ıslatılmamış betonun yahut asmolen tabliyelerindeki briket gibi başka malzemelerin beton suyunu emmesi sonucu de oluşabilir.

Buharlaşma süratini artıran faktörler bellidir : Hava Sıcaklığı: Hava ısısı arttıkça buğulaşma artar. Sıcaklığın 10 °C yükselmesi buharlaşmayı aşağı yukarı 2 kat artırır. Beton havadan daha sıcaksa buğulaşma daha dahi süratlenir.

Havanın Rutubeti: Havadaki nem azaldıkça (hava kurudukça) buğulaşma basitleşir ve süratlenir.

Nispi nem %90’dan %5′ e indiğinde buğulaşma beş kat artar. Rüzgarın Hızı: Rüzgar arttıkça buğulaşma sürati artar. Rüzgarın sürati sıfırdan saatte 20 km ‘ye çıktığında buğulaşma 4 kat artar.

Güneş Işınları: Beton yüzeyi güneş ışınlarına açıksa betonun yüzey ısısı artar ve buğulaşma süratlenir. Betonun su kusma süratini büyüleyici iki esas etken, Betonun Doluluğu ve Agrega Granülometrisi’dir.

Agreganın granülometrisi ne kadar az boşluklu şayet betonun mukavemeti o kadar yüksek olur, fakat boşluk olmadığından kusma suyunun yukarı çıkması zorlaşır, gecikir; su kusma sürati azalır.

Buharlaşma suyunun yerine kusma suyu gelemeyince betonun yüzeyi kurur ve çatlar. Hazır betonda granülometri iyi ayarlandığından su kusma zorlaşır, plastik rotre çatlakları artar.

Plastik rötreyi ve buna tabi çatlakları kısmak için alınacak önlemler şunlardır:

Beton döküleceği kalıbı ve donatı demirlerini nemlendirerek, kalıp elemanlarının, betonun suyunu emerek kurumasını hızlandırmalarına mani olun. Betonu güneşten (gölgelik yaparak yahut akşam dökerek), sıcaktan (akşam dökerek) ve rüzgardan (rüzgarlık yaparak) koruyun. Suyun buharlaşmasını önleyin (ıslak çuval, naylon örtü örterek yahut kür maddesi sürerek yahut püskürterek)

Yeterli sayıda ve yetenekte amele kullanarak betonu süratli dökün, mastarlayın ve derhal küre başlayın, asgari 3 gün süresince kürü sürdürün.

O sebeple betonlama işi devam eder iken bitirilen bölümlerde koruma önlemlerinin alınması gerekebilir. Mastarlanılan bölgelere naylon örtülerek, nemli örtü örtülerek, kür maddesi sürülerek bu önlemler peyderpey alınmış olur.

Önlem alınmadığı takdirde, beton sıcaklık, nem ve yel haline göre az yahut çok çatlar. Bu çatlakları azaltarak asgariye indirmek sizin elinizdedir.

Yaşlanmış Beton Çatlakları

Bu tip çatlaklar, farklı yaş gruplarındaki (birkaç haftadan 30 yıla kadar) betonlarda görülebilir. Çatlaklar, fiziki yahut kimyevi kökenlidir. Bunlar, evvela kılcal görünümde, sonrasında büyüyen ve birleşen çatlaklardır.

Çatlakları takiben beton yüzeyinde soyulma, dökülme ve patlamalar görülür. Önlem alınmadığı takdirde, betonarme elemanlar zaman içinde tamamıyla tahrip olur. Bu çatlamaların sebepleri arasında donma – çözülme, alkali – aktif silis reaksiyonu, karbonatlaşma, donatının korozyonu/paslanması, sülfat – asit -tuz gibi beton için zararlı maddelerin niçin olduğu tepkiler sayılabilir.

BETON ONARIM YÖNTEMLERİ

Bu bölgede betonarme, yığma ve rustik konutlardaki hasarın onarımı ve yapının güçlendirilmesinde kullanılacak yöntemler ile ilgili detaylar ele alınacaktır. Önce umumi olarak çatlak onarımı verilecek sonrasında betonarme yapı onarımında eski ve yeni betonun kaynaştırılması, yeni donatının sahip olunan donatı ile bağlanması ile yeni donatının ankrajı hususları incelenecektir.

Betonarme kiriş ve kolonların en kesit genişletme tekniği ile onarımı ve güçlendirilmesi ile betonarme çerçevelerin dolgu elemanları ile doldurulup güçlendirilmesi tekniği de bunları izleyecektir.

Betonarme yapı temellerinin güçlendirilmesi ile ilgili detaylar dahi verilecektir. Daha sonra yığma ve rustik konutların tamirat ve güçlendirme yöntemleri verilecektir.